سیستم سوخت رسانی انژکتوری در خودروها به طور کلی شامل سه مجموعه واحد کنترل کننده الکترونیکی (ECU)، سنسورها و عملگرها می باشد. خودرو های انژکتوری با توجه به کنترل الکترونیکی سیستم سوخت رسانی دارای راندمان بالاتر از سیستم کاربراتوری می باشند و از دیگر مزایای این سیستم می توان به مصرف سوخت کمتر، کنترل آلایندگی، عیب یابی سریع و… اشاره کرد.
واحد کنترل کننده الکترونیکی (ECU) :
این قطعه یکی از مهم ترین قطعات سیستم سوخت رسانی است که وظیفه مهم آن، دریافت اطلاعات از سنسورها، محاسبه مقادیر و دستور به عملگرهای خودرو جهت کارکرد خودرو در بهترین شرایط می باشد.
قابل ذکر است که در خودرو های روز، برای سیستم های ایمنی و رفاهی نیزاز (ECU) استفاده می گردد که ایربگ ها ،کمربندهای ایمنی پیش کشنده، سیستم کنترل پایداری و… نمونه ای از آن ها می باشند .
سنسورها :
این قطعات وظیفه ارسال اطلاعاتی همچون میزان دمای آب، فشار هوا، موقعیت میل سوپاپ و… را به واحد کنترل کننده الکترونیکی (ECU) بر عهده دارند.
عملگرها :
این قطعات دستورات واحد کنترل کننده الکترونیکی (ECU) را پس از پایش اطلاعات ارسالی سنسورها، اجرا می نمایند. دریچه گاز برقی، انژکتورها، استپر موتور و … از جمله قطعات عملگرا می باشند.
سنسورها در یک سیستم انژکتوری :
سنسور دور موتور:
این سنسور معمولا بر روی پوسته کلاچ نصب می گردد و اطلاعات مربوط به میزان دور موتور و نقطه مرگ بالا را به ECU ارسال می کند. بر روی فلایویل دنده هایی تعبیه گردیده که محل یکی از دندانه ها خالی می باشد و با عبور دندانه ها مقابل سنسور دور موتور ولتاژ القایی به وجود آمده و عبور محل دندانه خالی باعث عدم ارسال ولتاژ می گردد که همین موضوع باعث تشخیص یک دور موتور توسط ECU می گردد. قابل ذکر است که خرابی این سنسور باعث عدم روشن شدن خودرو می گردد.
سنسور موقعیت میل سوپاپ :
وظیفه این سنسور تعیین موقعیت نقطه مرگ بالا و تفکیک آن از اطلاعات موقعیت سنسور دور موتور می باشد. این سنسور بر روی میل سوپاپ قرار گرفته و با شیاری که بر روی میل سوپاپ قرار دارد همچون سنسور دور موتور عمل می کند.
سنسور فشار منیفولد و دمای هوای ورودی :
این سنسور دما و فشار هوای ورودی به منیفلود را به طور پیوسته به ECU ارسال می کند. دمای هوا از طریق سنسور تعبیه شده NTC (با افزایش دما مقاومت آن تغییر می کند) و فشار هوا از طریق الکترو پیزو که با اعمال فشار ولتاژ آن تغییر می کند مورد محاسبه قرار می گیرد که این دو سنسور در برخی از خودرو ها جداگانه و یا بصورت مجموعه می باشند که سنسور TMap عنوان می گردد. در صورت خرابی هر یک از این سنسورها موتور خودرو نامنظم کار کرده و باعث افزایش مصرف سوخت و کاهش توان و گشتاور می گردد.
سنسور مایع خنک کننده :
این سنسور وظیفه اندازه گیری مایع سیستم خنک کننده موتور را بر عهده دارد، قطعه فوق از نوع NTC بوده و با تغییرات دما مقاومت آن تعییر می کند.
سنسور سرعت :
این سنسور بر روی گیربکس قرار گرفته و از طریق چرخ دنده به شفت خروجی گیربکس که به چرخ ها منتقل می گردد متصل می باشد که با تغییرات ولتاژ، اطلاعات مربوط به سرعت خودرو را به ECU و سرعت سنج خودرو ارسال می کند. در صورت خرابی این سنسور موتور خودرو دچار اختلال عملکرد می گردد.
سنسور اکسیژن :
این سنسور در مسیر گازهای خروجی اگزوز مابین منیفولد دود و کاتالیزور نصب می گردد و وظیفه محاسبه غلظت سوخت و هوا را از طریق اکسیژن موجود در دود بر عهده دارد. در برخی از خودرو ها از دو سنسور اکسیژن استفاده می گردد که سنسور دوم بعد از کاتالیست قرار می گیرد. در صورت خرابی این سنسور مصرف سوخت و آلایندگی افزایش پیدا کرده و بر روی عملکرد موتور نیز تاثیر گذار است.
سنسور ضربه یا ناک :
این سنسور اطلاعات مربوط به ناک (ضربه) در موتور را به ECU گزارش می کند. ناک پدیده ای است که ارتعاشات ناشی از احتراق زود هنگام سوخت در سیلندر (آوانس بیش از حد) می باشد. در صورت دریافت سیگنال ناک جرقه توسط دستور ECU ریتارد می گردد.
سنسور موقعیت دریچه گاز :
این سنسور بر روی دریچه گاز نصب شده که توسط یک پتانسیومتر اطلاعات لحظه ای از موقعیت دریچه گاز را به ECU ارسال می نماید و موقعیت دور آرام شتاب گیری و یا کاهش بار موتور تفکیک می نماید. در صورت خرابی این سنسور عملکرد خودرو دچار اختلال می گردد.
عملگرها در سیستم انژکتوری :
انژکتورها :
یکی از مهم ترین قطعات سیستم سوخت رسانی، انژکتورها می باشند که وظیفه پاشش سوخت در پورت ورودی سیلندر (منیفولد) را بر عهده دارند و مابین ریل سوخت و منیفولد هوا قرار می گیرند که توسط اورینگ های قرار گرفته بر روی انژکتور آبندی می گردند با هر پالس ارسالی از ECU انژکتور عمکرده و با توجه به فشار بنزین در ریل سوخت باعث پاشش سوخت می گردد. خرابی انژکتور خودرو، با یک سری علائم در حین عملکرد موتور همراه است که برای توضیح بیشتر می توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
- ایجاد لرزش، ضربه و صدا
- عدم عملکرد مناسب در هنگام افزایش دور موتور و کاهش شتاب
- کاهش محسوس قدرت در هنگام فشار دادن پدال گاز
- لرزش و خاموش شدن موتور در هنگام کار کردن درجا و در دور پایین
- افزایش میزان CO و O2 و سایر آلاینده های زیست محیطی در هنگام تست آلایندگی
- افزایش مصرف سوخت
توجه: در صورت استفاده از انژکتور های متفرقه و غیر استاندارد علاوه بر آسیب به موتور خودرو باعث افزایش مصرف سوخت و افزایش آلایندگی خودرو می گردد.
موتور پله ای (استپر موتور)
دریچه گاز علاوه بر مسیر هوای ورودی از طریق دریچه پروانه ای، داری یک مسیر هوای اضافی است که توسط موتور پله ای با دستور ECU میزان ورودی هوا کنترل می گردد. استپر موتور 4 وظیفه دارد :
- تامین هوای در زمان استارت سرد
- تنظیم دور آرام و تنظیم بار اضافه به موتور (کولر،هیدرولیک و …)
- تنظیم نسبت سوخت و هوا در دور آرام
- جلو گیری از بسته شدن ناگهانی مسیر هوا در زمانی که راننده به صورت ناگهانی پا را از روی پدال بر می دارد.
در صورت خرابی این قطعه، خودرو در دور آرام دچار نوسان دور موتور گردیده و در هنگام ترمز گیری امکان خاموش شدن خودرو نیز وجود دارد.
توجه : در خودرو ها با دریچه گاز برقی استپر موتور حذف گردیده است.
رله دوبل :
این قطعه در هنگام باز کردن سوییچ خودرو عملکرده و برق مورد نیاز پمپ بنزین و سایر قطعات الکترونیک و برقی را تامین می کند. لازم به ذکر است که در صورت خرابی این قطعه موتور خودرو روشن نمی گردد.
شیر برقی کنیستر :
این قطعه از طریق ECU کنترل می گردد و وظیفه بازیافت ذرات بخار بنزین از باک را بر عهده دارد، بدین ترتیب که در زمان باز شدن بخارات بنزین موجود در کنیستر از طریق مسیر هوای ورودی به موتور وارد می گردد.
قطعات سیستم سوخت رسانی تولیدی شرکت پارس مکامولد
شرکت پارس مکامولد تامین کننده اصلی قطعات خودروسازان، تولید کننده انواع منیفولد هوا، ریل سوخت و انژکتور با بالاترین کیفیت و گرید ایمنی A همواره مورد توجه خودروسازانی همچون پژو-سیتروئن، رنو، ایرانخودرو، سایپا، کرمان خودرو و… بوده و با ارائه قطعات اصلی با شبکه فروش گسترده نمایندگان، قطعات اصلی را به هموطنان ارائه نموده است.
