یکی از مهم ترین اجزا تشکیل دهنده سیستم جرقه در خودرو شمع می باشد که نقش پر رنگی در عملکرد و مصرف سوخت موتور خودرو دارد. در این مقاله سعی نمودیم شایع ترین ایرادات عیوب شمع و دلایل آن را معرفی نماییم.
استفاده از شمع های غیر اصلی و غیر استاندارد باعث آسیب جدی به سیستم جرقه و موتور خودرو می گردد. جهت استفاده از شمع مناسب خودروی خود می بایست به دفترچه راهنمای آن مراجعه نمائید.
شرکت پارس مکامولد بعنوان نماینده رسمی و اصلی تولید شمع تورچ در ایران و همچنین بعنوان تامین کننده اصلی خودروسازان کشور، جهت دسترسی مشتریان به شمع های اصلی این قطعه را به بازار ارائه نموده است.
1_ شرایط استاندارد و نرمال (تصویر1)
در این وضعیت الکترودها و عایق شمع به رنگ های خاکستری – زرد متمایل به قهوه ای است. در این شرایط رنج گرمایی شمع درست و دقیق بوده و موتور به درستی عمل نموده است. وضعیت مخلوط و تایمینگ جرقه و سیستم شروع سرد (ساسات) کاملا سالم بوده و هیچگونه رسوبات حاصل از افزاینده های سوختی شامل سرب و یا هرگونه ترکیبات آلیاژی در روغن موتور مشاهده نمی شود .احتراق بصورت کامل انجام شده و شرایط افروختگی (Over heat) وجود ندارد.
2_ وضعیت دوده زده (کربن) (تصویر2)
در این حالت الکترودها، دهانه عایق و پوسته شمع با رسوبات دوده به رنگ سیاه مخملی پوشیده می شود.
علت: کثیف بودن بیش از حد فیلتر هوا، غنی بودن مخلوط سوخت و هوا، طولانی بودن زمان ساسات، استفاده از شمع غیر استاندارد، رانندگی کوتاه مکرر و کم بودن زمان بین روشن تا خاموش کردن خودرو.
اثرات: احتراق بصورت ناقص انجام می شود. خودرو بد استارت می خورد.
اصلاح: تعویض فیلتر هوا، تنظیم نسبت سوخت و هوا، بررسی سیستم ساسات، بررسی نوع شمع (شمع معرفی شده در راهنمای خودرو)
3_ رسوبات روغن (تصویر3)
در این حالت الکترودها ، دهانه عایق و پوسته شمع با دوده روشن و تفاله های کربن پوشیده می شود.
علت: زیاد بودن نفوذ روغن در محفظه احتراق و یا بالا بودن سطح آن، خوردگی در رینگ های پیستون، جداره سیلندر ها و گاید های سوپاپ
اثرات: بد استارت خوردن خودرو و احتراق ناقص
اصلاح: میزان کمپرس سیلندرها بررسی شود، سطح روغن تنظیم گردد، استفاده از شمع های جدید الزامی است و موتور خودرو باید تعمیر گردد.
4_ رسوبات سرب (تصویر4)
در این حالت الکترودها و عایق در قسمت هایی با لعابهای قهوه ای / زرد پوشیده شده است که گاهی اوقات به رنگ سبز هم متمایل می باشد.
علت: لعابها از تحت بار بودن زیاد موتور پس از کارکرد طولانی و تحت بار بودن ناشی می شود. افزاینده های غیر استاندارد در سوخت نیز می تواند منجر به بروز این مشکل شود .
اثرات: باعث ایجاد اتصال کوتاه و احتراق ناقص می گردد.
اصلاح: تمیز کردن شمع ها تاثیری در عملکرد آنها نداشته و استفاده از شمع اصلی الزامی است.
در این حالت رسوبات خاکستری رنگ بر روی الکترودها و عایق تجمع می کنند که ناشی از افزاینده های روغن و سوخت است در ناحیه مذکور و روی الکترود بدنه، ساختار خاکستر همانند ذغال نیم سوز می باشد.
علت: ترکیبات آلیاژی مخصوصا در روغن موتور می تواند این خاکستر را در محفظه احتراق روی شمع ته نشین کند.
اثرات: ضربه و خودسوزی به همراه کاهش توان و گشتاور موتور و خرابی پیستون و سوپاپ ها
اصلاح: در این حالت تعویض شمع ها و تعمیر موتور الزامی بوده و نوع روغن موتور بر مبنای اطلاعات کمپانی تعویض گردد.
در این حالت نوک عایق به صورت اسفنجی و نرم و ساختار آن به شکل بر جسته در می آید.
علت: شرایط افروختگی (Over heat) ناشی از خودسوزی، آوانس بودن بیش از حد، رسوبات ناشی از احتراق در محفظه احتراق، فقر مخلوط سوخت و هوا ، ضعیف بودن سیستم جرقه، کیفیت پایین سوخت و استفاده از شمع غیر استاندارد.
اثرات: احتراق ناقص و افت قدرت موتور
اصلاح: بررسی سیستم جرقه و تعویض شمع با نوع اعلامی کمپانی
در این حالت مرکز الکترود ذوب شده و بدنه به شدت تخریب می گردد.
علت: شرایط افروختگی (Over Heat) ناشی از خودسوزی، آوانس بودن بیش از حد جرقه، وجود رسوبات احتراق در محفظه احتراق، مقادیر اندک مخلوط سوخت و هوا ،ضعیف بودن سیستم جرقه، پایین بودن کیفیت سوخت
اثرات: احتراق بصورت ناقص انجام شده و قدرت موتور دچار افت می گردد.
اصلاح: بررسی سیستم جرقه و سیستم سوخت رسانی و الزام تعویض شمع اصلی مورد تائید کمپانی.
در این حالت ظاهر الکترودها همانند گل کلم شده و رسوب مواد از خود شمع صورت نگرفته است و عوامل خارجی باعث آن شده است.
علت: شرایط افروختگی (Over Heat) ناشی از خودسوزی، آوانس بودن بیش از حد جرقه، وجود رسوبات احتراق در محفظه احتراق، مقادیر اندک مخلوط سوخت و هوا، ضعیف بودن سیستم جرقه، پایین بودن کیفیت سوخت.
اثرات: احتراق بصورت ناقص انجام شده و قدرت موتور دچار افت شدید می گردد.
اصلاح: بررسی سیستم سوخت رسانی و الزام تعویض شمع اصلی مورد تائید کمپانی.
در این حالت الکترود مرکزی ذوب شده و رسوباتی شبیه به کف جوشکاری با الکترود بدنه ممزوج می گردد.
علت: مدت زمان تبادل جرقه با شمع
اثرات: خودرو در زمان شتاب گیری دچار احتراق ناقص می گردد ( ولتاژ جرقه برای فضا یا GAP الکترود کافی نمی باشد ) خودرو بد استارت می خورد.
اصلاح: شمع ها باید تعویض گردد.
در این حالت الکترود بدنه ذوب شده و به شدت تخریب می گردد.
علت: وجود افزاینده های بیش از حد در روغن و سوخت و شرایط نامساعد جریان سوخت در محفظه احتراق که احتمالا ناشی از رسوب احتراق می باشد ،ناک(Knock) و عدم گرم شدن کافی موتور از دیگر عوامل می باشد.
اثرات: خودرو بد استارت می خورد و دچار احتراق ناقص می گردد (ولتاژ جرقه برای فضا یا GAP الکترود کافی نمی باشد) خودرو بد استارت می خورد.
اصلاح: شمع ها باید تعویض گردد.
در این حالت عایق مرکزی شکسته و اتصال کوتاه در هنگام جرقه زنی بوجود آمده است.
علت: خرابی فزیکی (شمع، سقوط کرده و ضربه خورده است، در مواردی بسیار نادر رسوبات بین دهانه عایق و الکترود مرکزی به همراه خوردگی الکترود می تواند باعت ترک یا شکستگی گردد)
اثرات: خودرو دچار احتراق ناقص می شود.
اصلاح: شمع ها باید تعویض گردد.
